Truyền thống tảo mộ đã từ lâu tồn tại trong văn hóa của nhiều dân tộc. Trong đó, câu tục ngữ: "Tảo mộ không quá ba đời, thăm mộ không quá giờ Mùi" có ý nghĩa quan trọng và cần được chú ý.
Tảo mộ không quá ba đời
"Tảo mộ không quá ba đời" mang ý nghĩa rằng thông thường việc tảo mộ chỉ kéo dài trong ba đời. Ví dụ, con cái khi đi cúng viếng cha mẹ là đời thứ hai, cháu khi đi cúng viếng ông bà là đời thứ ba.
Từ góc độ tình cảm gia đình, nhiều người coi ông bà là người thân nhất sau cha mẹ và cũng có thể là họ hàng thế hệ khác. Trong cuộc sống, có những người rất nghiêm khắc với con cái nhưng lại rất ân cần với cháu của mình khi họ già đi. Vì vậy, việc cháu đi tảo mộ ông bà là điều nên làm từ mặt tình thân và lý tưởng.
Tuy nhiên, khi điều này áp dụng cho thế hệ trước, tức là bố mẹ của ông bà, có thể các cháu không từng gặp gỡ họ hoặc không có mối quan hệ sâu sắc. Do đó, không cần thiết phải ép buộc các cháu đi tảo mộ thế hệ đó.
Ngoài ra, còn có những thế hệ trước đó, càng xa càng lâu và trong cuộc sống hiện đại, nhiều người không có đủ thời gian để thăm mộ do công việc bận rộn, mặc dù trong lòng vẫn có lòng hiếu thảo.
Người xưa dạy: “Tảo mộ không quá 3 đời, thăm mộ không quá giờ Mùi”.
Vì những suy nghĩ như vậy, người xưa có câu tục ngữ "Tảo mộ không quá ba đời". Tuy nhiên, trong thời cổ đại, một số gia tộc giàu có thường xây dựng từ đường để bài vị của tổ tiên, để con cháu có thể tiếp tục thắp hương và cúng bái mà không cần phải thăm mộ trực tiếp. Điều này cũng trở thành biểu tượng cho sự phát triển và uy tín của gia tộc.
Thăm mộ không quá giờ Mùi
Ý nghĩa của việc "thăm mộ không quá giờ Mùi" là chỉ rằng thời gian đi tảo mộ không nên muộn hơn buổi chiều từ 1 giờ đến 3 giờ. Người xưa rất coi trọng buổi sáng và có câu tục ngữ "một ngày khởi đầu từ sáng sớm", vì vậy sáng sớm được coi là thời điểm quan trọng. Việc chọn giờ Mùi là để đảm bảo việc tảo mộ diễn ra trong khoảng thời gian sớm nhất trong buổi chiều.
Việc đi tảo mộ vào buổi sáng mang ý nghĩa đa chiều. Thứ nhất, nó thể hiện sự thành kính và tôn trọng, khi dậy sớm và đi tảo mộ đúng giờ, thay vì trì hoãn đến chiều tối.
Thứ hai, buổi sáng có nhiều dương khí và không khí trong lành, khi đi tảo mộ vào thời điểm này, người ta cảm thấy tinh thần sảng khoái và tràn đầy năng lượng. Điều này cũng có lợi cho tâm hồn và sẽ mang lại những điều tốt lành trong tương lai.
Thứ ba, việc chọn giờ Mùi còn liên quan đến quan niệm của người xưa về âm khí trong ngày. Họ tin rằng buổi chiều mang theo âm khí nặng nề, khi trời sắp tối, những thứ không tốt sẽ ùa vào. Do đó, nếu đi tảo mộ và cúng gia tiên vào thời điểm này, rải tiền giấy và cung phụng thực phẩm, có thể dễ dàng bị mất mát hoặc bị cướp đi.
Tóm lại, việc "thăm mộ không quá giờ Mùi" đòi hỏi sự chú trọng vào thời gian và những quan niệm truyền thống. Đi tảo mộ vào buổi sáng sớm không chỉ thể hiện lòng thành kính và tôn trọng, mà còn mang lại lợi ích cho bản thân và tránh những rủi ro trong cuộc sống.
Mặc dù với sự phát triển của khoa học và đời sống xã hội, một số quan niệm truyền thống có thể đã thay đổi, nhưng tinh thần và giá trị cốt lõi của việc Tảo mộ vẫn được giữ gìn. Ngày nay, cùng với sự nhận thức ngày càng tăng về việc bảo tồn văn hóa và truyền thống, người dân không chỉ tiếp tục thực hiện các nghi lễ mà còn tìm cách kết hợp giữa cổ truyền và hiện đại, giữa tôn kính truyền thống và ý thức về môi trường và xã hội.
"Tảo mộ không quá 3 đời, thăm mộ không quá giờ Mùi” không chỉ là một câu nói, mà còn là minh chứng cho sự tôn trọng, kính yêu và tiếp nối văn hóa của mọi người qua các thế hệ. Dù thời gian có trôi đi nhưng những truyền thống này vẫn còn đó, như một phần không thể thiếu trong bản sắc văn hóa và tâm hồn của mỗi người.
*Thông tin mang tính chất tham khảo, chiêm nghiệm