Từ thời Ngụy Tấn Nam Bắc triều, tục lệ "trảo chu" (chọn đồ vật) đã được áp dụng để dự đoán sở thích, tính cách và nghề nghiệp tương lai của trẻ. Tuy nhiên, tục lệ này thường được đón nhận với thái độ hoài nghi hoặc tò mò. Phải đến thế kỷ 20, khoa học mới bắt đầu tìm hiểu về sự hình thành tính cách ở trẻ nhỏ và mối liên hệ của nó với cuộc sống về sau.
Người xưa quan niệm "3 tuổi nhìn ra tính cách, 7 tuổi nhìn ra số mệnh” của đứa trẻ (Ảnh minh hoạ)
Một nghiên cứu đáng chú ý được thực hiện vào năm 1980 bởi một giáo sư tại Viện Tâm thần học London. Ông đã theo dõi 1000 trẻ em từ 3 tuổi, ghi chép lại đặc điểm tính cách của chúng. 23 năm sau, khi những đứa trẻ này đã 26 tuổi, vị giáo sư liên lạc lại và nhận thấy tính cách của họ gần như không thay đổi so với thời điểm 3 tuổi. Nghiên cứu này phần nào chứng minh cho câu nói "tam tuế khán đại" - ba tuổi nhìn ra tính cách. Tuy nhiên, khái niệm "thất tuế khán lão" - bảy tuổi nhìn ra số mệnh lại phức tạp hơn và khó có thể khẳng định một cách tuyệt đối. Số mệnh của một người chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, bao gồm cả môi trường, giáo dục và những sự kiện bất ngờ trong cuộc sống.
Mặc dù vậy, nghiên cứu này cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giáo dục và bồi dưỡng tính cách cho trẻ từ sớm. Việc hình thành một nền tảng tính cách vững chắc trong những năm đầu đời sẽ ảnh hưởng sâu sắc đến sự phát triển của trẻ sau này.
(Ảnh minh hoạ)
Howard Gardner, nhà tâm lý học tại Đại học Harvard, với lý thuyết về Đa trí thông minh, cho rằng mỗi người sinh ra đều sở hữu 8 loại trí thông minh khác nhau, bao gồm ngôn ngữ, logic - toán học, âm nhạc, không gian, vận động cơ thể, giao tiếp, nội tâm và tự nhiên. Một số trẻ bẩm sinh có năng khiếu ngôn ngữ, trong khi những trẻ khác lại vượt trội về tư duy logic. Điều này giải thích tại sao việc giáo dục cần phải được cá nhân hóa, phù hợp với năng lực và sở thích của từng đứa trẻ. Trẻ hướng nội có thể phát triển mạnh trong các lĩnh vực như nhiếp ảnh, viết lách hay âm nhạc, trong khi trẻ hướng ngoại lại phù hợp với những công việc đòi hỏi giao tiếp nhiều như kinh doanh hay tư vấn.
Cần lưu ý rằng hướng nội hay hướng ngoại chỉ là hai dạng biểu hiện tính cách khác nhau, không có tốt xấu. Cha mẹ không nên lo lắng nếu con mình hướng nội và ít nói. Tính cách của một đứa trẻ được hình thành ngay từ khi mới sinh ra, chịu ảnh hưởng bởi cả yếu tố di truyền và môi trường. Tuy nhiên, trong quá trình phát triển của não bộ, sự hướng dẫn và nuôi dưỡng từ cha mẹ đóng vai trò then chốt trong việc hình thành nhân cách, trí tuệ và cảm xúc của trẻ.
(Ảnh minh hoạ)
Nghiên cứu cho thấy 1000 ngày đầu đời là giai đoạn vàng cho sự phát triển não bộ. Ở trẻ 3 tuổi, số lượng sợi trục trong não đã đạt khoảng 85% so với người trưởng thành. Điều này cho thấy giai đoạn từ 0 đến 3 tuổi cực kỳ quan trọng đối với sự phát triển trí tuệ và cảm xúc của trẻ. Vì vậy, việc tạo ra một môi trường nuôi dưỡng tích cực và hỗ trợ trẻ phát triển toàn diện trong những năm tháng đầu đời là vô cùng cần thiết.