Trong những ngày Tết, gà trống thiến không chỉ là sự lựa chọn phổ biến mà còn đóng vai trò quan trọng trong các mâm cỗ cúng tổ tiên, tăng thêm giá trị tâm linh và truyền thống. Vậy tại sao lại chọn gà trống thiến thay vì gà trống thông thường? Sau đây là những chia sẻ để giúp bạn có cái nhìn rõ hơn về phong tục này ngày Tết.
Gà trống thiến là gà gì?
Gà trống thiến, đơn giản là những con gà trống mà từ khi chúng còn nhỏ, tinh hoàn của chúng đã được loại bỏ bởi người chăn nuôi, làm cho chúng không còn khả năng sinh sản. Quá trình loại bỏ tinh hoàn này thường diễn ra ở giai đoạn sớm trong quá trình phát triển của gà. Điều này dẫn đến việc gà trống thiến không chỉ mất khả năng sinh sản mà còn ảnh hưởng đến tính năng động của chúng.
Những con gà trống đã trải qua quá trình loại bỏ tinh hoàn thường thể hiện sự thay đổi trong tính cách và cơ địa so với những con gà trống bình thường. Chúng thường trở nên ít năng động hơn, tập trung hơn vào việc chăm sóc và nuôi dưỡng cơ thể của mình. Sự mất khả năng sinh sản cũng ảnh hưởng đến sự phát triển của gà, làm cho chúng thường có hình dáng thân hình tròn trịa và có xu hướng tăng cường tích tụ mỡ hơn so với đồng loại chưa bị loại bỏ tinh hoàn, từ đó thịt cũng trở nên mềm và ngọt hơn.
Tại sao lại chọn gà trống thiến để cúng vào ngày Tết?
Ngày Tết, truyền thống của người Việt đều thể hiện qua việc chuẩn bị những bữa cỗ trang trí với những con gà trống luộc tinh tế, là biểu tượng của mong muốn hạnh phúc và thịnh vượng cho gia đình và người thân. Những chi tiết trong cách bài trí không chỉ là để đẹp mắt mà còn là cách người Việt thể hiện lòng thành ý và tôn trọng đối với nền văn hóa và tâm linh.
Tại sao gà trống luôn được chọn làm phần quan trọng trong bữa cỗ cúng Tết, và tại sao gà trống thiến lại được ưa chuộng hơn gà trống thông thường? Câu trả lời có trong những phong tục và truyền thống đậm đà của người Việt.
Theo phong tục truyền thống, cúng đêm giao thừa là nghi lễ cúng 12 vị thần thời gian để chấm dứt một năm và mở đầu cho một năm mới. Do đó, việc chọn gà trống, đặc biệt là gà trống thiến, là vô cùng quan trọng. Gà trống choai, không khuyết tật, với mào đỏ, mỏ vàng, chân vàng, và đặc biệt là chưa từng đạp mái, được coi là tinh khiết và là lựa chọn hoàn hảo để thực hiện nghi lễ cúng ngày quan trọng này.
Sự kỹ lưỡng trong việc lựa chọn gà cúng cũng thể hiện sự tôn trọng và ước vọng của người Việt, mong đợi một năm mới an khang, thịnh vượng. Gà trống thiến sau khi thiến trở nên dễ kiểm soát hơn, ít hung hăng và hiếu động hơn, điều này giúp chúng tăng cân một cách thuận lợi và tạo ra hình dáng toàn diện gấp ba đến bốn lần so với gà trống thông thường.
Về mặt thực phẩm, thịt của gà trống thiến trở nên mềm mại, ngọt ngào, và không nhão như thịt gà thông thường. Các đặc điểm này, kết hợp với việc gà trống thiến có nhiều mỡ, da dày và giòn, khiến cho bữa cỗ trở nên đặc biệt hấp dẫn. Điều này giải thích tại sao gà trống thiến thường được lựa chọn để ăn trong những ngày Tết quan trọng và làm quà biếu tặng.
Dù trong thành thị, việc chọn gà trống thiến không còn quan trọng như trước đây, nhưng với nhiều người, nét truyền thống và mong đợi về sự ấm no hạnh phúc vẫn khiến họ chọn lựa những con gà trống thiến đẹp nhất để dâng cúng và mang lại niềm vui cho gia đình trong những dịp lễ quan trọng như Tết.
Trong dân gian Việt Nam có câu ca dao miêu tả thịt gà trống thiến thuộc hàng ngon:
“Chập chập thôi lại cheng cheng
Con gà trống thiến để riêng cho thầy”.