Tại sao tháng 7 âm lịch gọi là tháng cô hồn?
Ở Trung Quốc, theo truyền thuyết dân gian, từ mùng 2/7 âm lịch, Diêm Vương ra lệnh bắt đầu mở Quỷ Môn Quan và đến rằm tháng 7 thì “thả cửa” để cho ma quỷ túa ra tứ phương, trở về dân gian, đến sau 12 giờ đêm ngày 14/7 thì kết thúc và các ma quỷ phải quay lại địa ngục. Do đó, vào ngày này, người trần thường cúng cô hồn để không bị cô hồn quấy nhiễu.
Còn ở VIệt Nam, cúng cô hồn được coi là một tín ngưỡng tâm linh truyền thống. Từ xa xưa, người Việt đã quan niệm con người có hai phần đó là phần hồn và phần xác. Tùy theo lúc còn sống và những việc mà người đó làm dẫn đến khi mất đi, phần hồn sẽ tách khỏi phần xác mà được đầu thai thành kiếp khác hay xuống địa ngục, thậm chí lang thang quấy rối người thường. Và tục cúng cô hồn từ đó mà xuất hiện.
Trong tháng 7 âm lịch này, nhiều người quan niệm rằng, trong những ngày như thế này thường xuất hiện rất nhiều quỷ đói, bị bỏ rơi lang thang khắp nơi, chính vì vậy mỗi gia đình sẽ chuẩn bị gạo, cháo, muối để hối lộ cho những vong linh này với mong muốn không bị họ quấy phá đến cuộc sống hằng ngày của gia đình mình, cũng như giúp cho những vong linh này có một ngày được ăn uống no nê, đỡ tủi phận.
Những việc làm này của người Việt mang tính văn hóa tâm linh để kết nối và thể hiện tính nhân văn giữa con người đang sống và người đã khuất, cũng như quan niệm về ngày xá tội: con người dù đã gây ra những tội ác gì thì trong quá trình chịu trừng phạt, quả báo, cũng có được một ngày xá tội, để đỡ khổ cực, đau đớn…
Ở Trung Quốc, việc cúng cô hồn được thực hiện vào ngày 14 tháng 7 Âm lịch, còn ở Việt Nam, thời gian này kéo dài nguyên một tháng, không nhất thiết phải là ngày rằm. Ngày cúng cô hồn có thể tùy thuộc vào từng gia đình, từng vùng miền khác nhau.
Trong tháng cô hồn có những lễ cúng nào?
Trong tháng cô hồn có 2 lễ được tổ chức vào ngày rằm tháng 7, đó là lễ Xá tội vong nhân và lễ Vu lan. Đây là 2 lễ hoàn toàn khác nhau mà rất nhiều người còn nhầm lẫn.
Lễ Xá tội vong nhân chính là lễ cúng cho các vong hồn, còn lễ Vu Lan là lễ báo hiếu cha mẹ, ông bà. Hai lễ này có ý nghĩa hoàn toàn khác nhau nhưng vì được tiến hành cùng thời điểm nên hay bị nhầm lẫn với nhau.
Cả 2 lễ này đều được long trọng tổ chức ở các vùng miền. Tuy nhiên, do văn hóa vùng miền khác nhau nên thường thì người miền Bắc có nhiều kiêng kỵ tháng cô hồn và chú tâm nhiều đến ngày Xá tội vong nhân, còn người miền Trung và miền Nam thì đề cao lễ Vu Lan báo hiếu và coi đó là ngày lễ lớn trong năm.
Lễ cúng cô hồn được tổ chức hàng năm được xem là một tục lệ đầy tính nhân văn. Người Việt không chỉ thờ cúng tổ tiên gia tộc mình mà còn thương xót cho những vong hồn cô độc không nơi nương tựa nên mới có lễ cúng này.
Mục đích của lễ cúng là để cầu kinh siêu độ cho các vong hồn mau tìm được chốn đầu thai, không còn phải chịu cảnh lang thang vất vưởng chốn nhân gian mãi nữa.
Ở Việt Nam, lễ cúng rằm tháng 7 thường sẽ được tiến hành ở chùa (tức nơi thờ Phật) trước rồi mới làm lễ cúng tại gia.
Đặc biệt, lễ cúng rằm tháng 7 sẽ được làm vào ban ngày, nhất là lễ cúng cô hồn sẽ làm vào buổi chiều, tránh thời điểm mặt trời đã lặn mà làm lễ cúng, âm khí quá vượng sẽ không có lợi cho gia chủ.
Mâm cúng cô hồn hay còn gọi là cúng chúng sinh không làm trong nhà, nơi có bàn thờ tiên tổ mà gia chủ sẽ bày lễ cúng ở trước nhà, trước sân hay vỉa hè, ban công.
Cúng cô hồn nên dâng lễ chay hay lễ mặn? Đồ lễ cúng chúng sinh thường có quần áo chúng sinh bằng vàng mã với nhiều màu sắc, cốc gạo trộn muối (sau khi lễ cúng xong xuôi sẽ được gia chủ rắc lên vỉa hè, sân nhà hoặc vãi về bốn phương tám hướng quanh nhà, các loại bánh kẹo, bỏng ngô, cháo trắng, cốc nước hoặc rượu, tiền vàng…