Người xưa tin rằng tổ tiên của họ có ý nghĩa to lớn đối với một gia đình, thậm chí còn tôn sùng tổ tiên đã khuất của họ như những vị thần có thể bảo vệ thế hệ tương lai.
Vì vậy, người ta dùng đồ cúng tế để bày tỏ sự thành kính, tưởng nhớ đến tổ tiên, đồng thời việc đi viếng mộ để cúng tế là một trong những phong tục quan trọng nhằm tưởng nhớ tổ tiên và truyền lại lòng hiếu thảo.
Tuy nhiên, theo cách hiểu của tổ tiên trong dân gian, không phải ai cũng có nhu cầu đến viếng mộ để cúng tế, nhân dân có một câu nói phổ biến là “đã trên bảy mươi tuổi không nên đi viếng mộ”.
Vậy tại sao tổ tiên chúng ta lại nói “70 tuổi không viếng mộ”?
Điều này thực sự có ý nghĩa. Người xưa nói rằng “người ta hiếm hơn khi đã bảy mươi”, nghĩa là vào thời cổ đại, do năng suất lao động thấp nên tuổi thọ trung bình của con người không cao lắm, nên những người có thể sống đến bảy mươi tuổi đã rất già.
Ở tuổi này, ngay cả con cháu của bạn cũng chưa chắc có thể sống sót được nên những người lớn tuổi đi viếng mộ sẽ rất xúc động, một mặt tổ tiên đã qua đời nhiều năm, mặt khác là con cháu của họ cũng đã qua đời trước họ, cảm giác đau buồn chắc hẳn còn mạnh mẽ hơn những người khác rất nhiều.
Tổ tiên chúng ta tin rằng cảm xúc và ham muốn của con người có mối liên hệ mật thiết với cơ thể.
Khi một ông già ở độ tuổi bảy mươi đến thăm mộ, chắc chắn ông sẽ có ba cảm xúc: lo lắng, suy nghĩ và buồn bã. Lo lắng quá mức sẽ làm tổn thương phổi, và suy nghĩ sẽ làm tổn thương lá lách. Buồn và buồn là những cảm xúc tương tự. Buồn quá mức cũng sẽ làm tổn thương lá lách, làm tổn thương phổi.
Vì vậy, vì sức khỏe của người già, tổ tiên thường không cho phép người già trên bảy mươi đến thăm mộ tổ tiên, chỉ để lo lắng tinh thần cho người già. Đây thực chất là biểu hiện của lòng hiếu thảo!
Tất nhiên, cũng có giả thuyết khác cho rằng người già ở độ tuổi bảy mươi có tật ở chân và bàn chân, thời xa xưa, giao thông chưa phát triển, mộ tổ tiên lại nằm trong núi đồi sâu nên rất dễ gây thương tích cho người già khi đi bộ trên đường núi.
Đó là lý do vì sao chúng ta không cho người già đi thăm mộ.
Một điểm nữa là người xưa thường tin vào ma quỷ và thần thánh. Bởi vì người già sức yếu và không có nhiều năng lượng dương như người trẻ nên họ rất dễ bị tổn thương trước năng lượng âm của nghĩa trang, có thể dẫn đến nhiều khó chịu về thể chất và tâm lý.
Tất nhiên, câu nói này tuy vô nghĩa nhưng cũng thể hiện tấm lòng hiếu thảo của con người đối với người già.
Ngày nay, mức sống và y tế của chúng ta rất phát triển, vẫn có nhiều người trên 70 tuổi có sức khỏe tốt. Hơn nữa giao thông cũng rất thuận tiện, cho dù đường đến nghĩa trang có xa cũng sẽ không gập ghềnh khó khăn như xưa.
Vì vậy, việc người già ở độ tuổi 70 đi thăm mộ tổ tiên là điều hết sức bình thường, câu nói tổ tiên “đã trên 70 tuổi không đi thăm mộ tổ tiên” ngày nay đã không còn áp dụng nữa.
Ngược lại, ngày nay, vì lý do công việc và cuộc sống, rất ít bạn trẻ đích thân đến viếng mộ tổ tiên.
Người cao tuổi cũng trở thành tín đồ và người kế thừa văn hóa dân gian truyền thống, đóng vai trò kết nối trong việc kế thừa văn hóa truyền thống.
Tục đi viếng mộ tổ tiên trong dịp Tết Thanh Minh chịu ảnh hưởng của văn hóa truyền thống và chứa đựng những ý nghĩa văn hóa sâu sắc, nó không chỉ phản ánh lòng sùng kính tổ tiên, tôn kính sự sống của người dân mà quan trọng hơn là lòng biết ơn sự kế thừa của cuộc sống, và sự kế thừa của lòng hiếu thảo!
Việc viếng mộ trong Ngày tảo mộ không chỉ để bày tỏ lòng kính trọng đối với tổ tiên mà còn thể hiện sự cam kết của dân tộc đối với nền văn hóa của chúng ta.