Người đàn ông xưa thường gọi vợ mình là tào khang. Đến bây giờ từ tào khang vẫn còn được sử dụng khá phổ biến. Vậy tào khang nghĩa là gì?
Tao: còn đọc là Tào: bã rượu (hèm). Khang: trấu( cám gạo). Tao khang hay tào khang nghĩa đen là bã rượu và cám, đó là hai thức ăn dùng để nuôi heo. Nhưng đối với người quá nghèo khổ thì họ dùng hai thức nầy ăn để sống. Do đó hai chữ tào khang là để chỉ cảnh sống nghèo hèn.
Ý của câu này là: Những người bạn (hay vợ chồng) chơi (hay ăn ở) với nhau từ thuở hàn vi thì không bao giờ quên (hay bỏ) nhau! Trong văn học cổ người ta dùng chữ "tao khang" để nói về tình yêu, tình bạn chung thủy.
Người vợ tào khang chính là người ở bên chồng lúc khó khăn hoạn nạn, cùng chồng vượt qua mọi thử thách để giữ gìn hạnh phúc gia đình.
Từ “tao khang” liên quan đến điển cố nổi tiếng được ghi chép lại trong “Hậu Hán thư – Tống Hoằng truyện”:
Tống Hoằng, người đất Tràng An thời Đông Hán, làm quan đến chức đại tư không dưới thời Quang Vũ đế. Năm 26, chị gái của Quang Vũ đế là Hồ Dương công chúa, không may góa chồng. Quang Vũ đế có ý tìm giúp chị một vị tướng công, nên thường mời Hồ Dương công chúa vào cung để xem ý chị mình thế nào. Một hôm, khi đang bàn về các quan đại thần, công chúa nói: “Tống Hoằng là bậc nhân tài, phẩm hạnh và tài năng đều phi thường xuất chúng, các quan trong triều quả không ai sánh bằng”.
Từ tào khang được bắt nguồn từ câu nói của vị quan Tống Hoằng
Nàng cũng nhờ vua Quang Vũ dọ hỏi ý tình Tống Hoằng. Mấy ngày sau, Quang Vũ đế cho triệu kiến Tống Hoằng, và bảo Hồ Dương công chúa đứng sau một bức bình phong nghe chuyện.
Quang Vũ Đế hỏi Tống Hoằng rằng: “Ngạn ngữ có nói, giàu đổi bạn, sang đổi vợ, có phải là thường tình của con người không?”
Hoằng thưa: “Thần chỉ nghe nói rằng, bạn thuở bần tiện là không thể quên, người vợ tào khang là không thể bỏ”.
Nghe xong lời này của Tống Hoằng, Quang Vũ đế cũng hiểu được ý tứ của ông. Quang Vũ đế sau đó nói với chị gái: “Việc này không thành được”.
Văn hóa truyền thống giảng rằng: “Một ngày vợ chồng trăm ngày ân”. Hôn nhân là sự ban ơn của đất trời và cha mẹ. Người xưa rất biết giữ đạo vợ chồng, vì vậy họ sẽ không vì lợi lộc vinh hoa trước mắt mà quên đi ân huệ mà mình đã nhận được. Từ tào khang cũng từ đó mà được lưu truyền từ đời này sang đời khác để ca ngợi sự hy sinh của vợ chồng.