Nha đam (hay còn biết đến với tên lô hội) là loại thực vật có tính mát, nhiều lợi ích cho sức khoẻ. Cây được ứng dụng nhiều trong đời sống hàng ngày, từ làm thức uống giải nhiệt hiệu quả cho đến chăm sóc da mặt. Bên trong cây chứa nhiều chất dinh dưỡng như các chất chống oxy hóa, các loại vitamin (A, C, E), magie, canxi, kẽm, axit folic.
Do nhu cầu thu mua số lượng lớn từ các doanh nghiệp chế biến nước giải khát, mỹ phẩm và của cả người tiêu dùng, những năm gần đây, nhiều hộ dân nhờ chuyển đổi sang mô hình trồng nha đam mà đạt được nguồn thu nhập ổn định, đặc biệt là không tốn công chăm sóc như nhiều cây trồng khác.
Nha đam, thuộc họ xương rồng, nổi tiếng với tính mát và khả năng giải nhiệt, thường được sử dụng để chế biến các loại nước giải khát như nước ép nha đam, nha đam đường phèn, sữa chua nha đam, và thạch nha đam. Không chỉ dừng lại ở đó, nha đam còn được coi là "thảo dược" quý giá trong lĩnh vực làm đẹp, giúp làm dịu da, giảm mụn và làm mờ nếp nhăn. Ngoài ra, nha đam còn được trồng làm cảnh trong gia đình nhờ khả năng chịu hạn tốt, sống khỏe và lá luôn xanh tươi quanh năm.
Với khả năng chịu hạn tốt, ít bị sâu bệnh và cho năng suất cao, vườn nha đam của bà Phượng tại khu phố 2, phường Văn Hải, TP Phan Rang - Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận đã mang lại hiệu quả kinh tế đáng kể suốt hơn 15 năm qua. Đặc biệt, năm nay nha đam không chỉ được mùa mà giá bán cũng cao, khiến gia đình bà vô cùng phấn khởi.
"Tôi đã trồng nha đam nhiều năm, nhưng chưa bao giờ giá lại cao như năm nay, nên rất vui mừng. Thêm vào đó, thời tiết năm nay thuận lợi, giúp cây phát triển tốt và đạt năng suất cao hơn mọi năm," bà Phượng chia sẻ. Bà cũng cho biết, đất đai ở Ninh Thuận không màu mỡ như nhiều nơi khác, nhưng loại đất pha cát kết hợp với khí hậu nắng gió ở đây lại rất phù hợp cho việc trồng nha đam.
Bà Phượng chia sẻ rằng, mỗi sào nha đam chỉ cần đầu tư khoảng 10 triệu đồng, bao gồm chi phí giống cây, nhân công và phân bón. Sau khoảng 6 tháng từ khi trồng cây con và chăm sóc, người trồng có thể bắt đầu thu hoạch lứa đầu tiên. Trung bình, mỗi năm có thể thu hoạch từ 10 đến 11 lần, với sản lượng dao động từ 4 đến 6 tấn mỗi sào mỗi đợt. Cây nha đam rất dễ trồng, ít gặp sâu bệnh, vì vậy ngay cả những người mới bắt đầu cũng có thể đạt được năng suất cao. Một lần trồng nha đam có thể cho thu hoạch liên tục trong 2-3 năm mới cần thay giống mới.
Hiện tại, giá nha đam dao động từ 3.000 đến 3.200 đồng/kg. Trong mùa hè nóng bức, nhu cầu sử dụng nha đam tăng cao, giá có thể lên đến 7.000 - 8.000 đồng/kg. Năm vừa qua, sau khi trừ các chi phí, bà Phượng thu lãi hơn 80 triệu đồng từ vườn nha đam của mình. Ngoài ra, bà còn thu mua nha đam từ các hộ dân trong vùng và bán lại cho các công ty hoặc chợ. "So với việc trồng nho, hành, tỏi trên cùng diện tích đất trước đây, cây nha đam đã giúp gia đình tôi cải thiện kinh tế đáng kể, mà công việc lại nhàn hơn," bà tâm sự.
Ông Thụy, cư dân xã Bình Giã, huyện Châu Đức, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, đã đạt được thành công khi chuyển đổi từ việc trồng hồ tiêu và cà phê sang trồng nha đam giống Mỹ. Chỉ trong vòng ba năm, ông đã mở rộng diện tích vườn nha đam từ 300m² lên đến 5 sào đất, thu về đều đặn 120 triệu đồng mỗi năm.
Trước đây, gia đình ông Thụy sống nhờ vào vườn trồng tiêu và cà phê với thu nhập ổn định. Tuy nhiên, những năm gần đây, giá hồ tiêu liên tục giảm, còn cây cà phê thì già cỗi và năng suất thấp, việc trồng lại rất tốn kém. Qua quá trình tìm hiểu trên internet, ông Thụy phát hiện ra cây nha đam rất dễ trồng và có nhu cầu tiêu thụ lớn cả trong nước lẫn xuất khẩu. Sau khi cân nhắc kỹ lưỡng, ông đã quyết định nhập giống nha đam từ Mỹ về trồng thử nghiệm.
Trong giai đoạn thử nghiệm, mỗi ngày ông Thụy thu hoạch khoảng 50kg nha đam và chủ yếu bán cho người dân trong vùng. Đến năm 2019, nhận thấy tiềm năng, ông quyết định mở rộng diện tích trồng. Cây nha đam cho năng suất ổn định, đạt 3 tấn mỗi sào, đúng lúc các doanh nghiệp chế biến nước giải khát bắt đầu thu mua lá nha đam với số lượng lớn, giá dao động từ 2.700 đến 4.000 đồng/kg. Ông Thụy cho biết, so với cây tiêu và cà phê, cây nha đam dễ canh tác hơn, ít tốn công chăm sóc, ít bị sâu bệnh và không cần sử dụng thuốc bảo vệ thực vật.
"Khi mới bắt đầu, tôi chỉ nghĩ đến việc cho cây sống trên đất trước, sau đó mới tính tiếp. Giờ thì cây đã phát triển ổn định. Từ tháng 11 đến tháng 5, nhu cầu tiêu thụ tăng mạnh, các công ty thiếu nguyên liệu nên đẩy giá lên rất cao, có khi lên đến 4.000 - 5.000 đồng/kg," ông Thụy chia sẻ.