Tất nhiên, nhiều người đã đặt câu hỏi về cái tên này trong những năm gần đây. Hiện tại chúng ta không cần phải đào sâu, nhưng có một ngôi chùa được thành lập sớm hơn chùa Thiếu Lâm gần 300 năm. Nó được gọi là "ngôi chùa cổ đầu tiên của Trung Quốc", và nó xứng đáng với tên gọi của nó. Ngôi chùa đầu tiên ở Trung Quốc, ngôi chùa này chính là chùa Bạch Mã ở Lạc Dương.
Chùa Bạch Mã nằm cách thành phố Lạc Dương, tỉnh Hà Nam 12 km về phía đông, cách Vĩnh Môn 1,5 km về phía tây, thành phố cũ của Lạc Dương thời Hán và Ngụy, được gọi là ngôi chùa đầu tiên do chính phủ quản lý sau khi Phật giáo du nhập vào Trung Quốc. Nó được xây dựng vào năm thứ 11 của Hoàng đế Vĩnh Bình của nhà Đông Hán (68 SCN) và có lịch sử hơn 1.900 năm.
Đền Bạch mã được xây dựng trong điều kiện nào?
Để nói về vấn đề này, trước tiên chúng ta phải bắt đầu với việc Phật giáo du nhập vào Trung Quốc như thế nào, mọi thứ đều bắt đầu từ một giấc mơ. Ông nằm mơ thấy một vị thần có sắc thân vàng bay từ phương Tây đến hoàng cung. Hôm sau nhà vua kể lại sự việc với các triều thần và được một vị đại thần tâu rằng ông nghe nói ở Tây Trúc có một người đắc đạo được xưng là Phật. Người này có thể bay trên không và thân thể phát ra ánh sáng vàng rực rỡ và tin rằng vị thần mà nhà vua gặp trong mơ có thể là Đức Phật đó.
Vị Thái sử họ Tô suy đoán rằng đây là dấu hiệu đản sinh của một vị đại thánh nhân ở Tây phương Thiên quốc. “Vị đại thánh nhân này xuống nhân gian là để cứu khổ cứu nạn cho con người. Những lời răn dạy của Ngài, sau 1.000 năm, thì có thể truyền vào đất nước chúng ta. Giờ đây, 1.000 năm đã trôi qua và đã đến lúc. Hạ thần nghe nói có một vị thánh nhân ở Tây Vực, được người đời kính trọng gọi là “Phật”, và vì vậy có thể là vị ‘Phật’ mà Bệ hạ nằm mơ thấy”.
Mười tám người họ đã trải qua bao gian truân nguy hiểm, và cuối cùng cũng tới được Đại Nguyệt Thi Quốc ở Thiên Trúc. Nơi đó Phật Pháp truyền bá rộng rãi, chùa viện rất nhiều. Đoàn người này đã thu thập được một số kinh Phật và tượng Phật, đồng thời cũng xin thỉnh hai vị cao tăng Thiên Trúc là Ca Diếp Ma Đằng và Trúc Pháp Lan từ Ấn Độ đến Trung Nguyên giảng Pháp. Năm thứ 10, niên hiệu Vĩnh Bình thời Hán Minh Đế (tức năm 67 SCN), đoàn người mới trở về Lạc Dương, kinh đô của triều đại Đông Hán.
Hán Minh Đế rất hài lòng và long trọng thỉnh mời hai vị cao tăng. Ngài nồng nhiệt mời họ ở lại Hồng Lô Tự, nơi thuộc quan Ngoại giao Thượng thư, và chân thành thỉnh cầu họ dịch bộ kinh Phật mà họ đã mang về.
Năm sau, Hán Minh Đế lại hạ chiếu chỉ xây dựng một tòa tăng viện ở ngoài cửa Ung Môn của Lạc Dương. Chữ “tự” có nghĩa gốc là ‘quan thự’. Tuy nhiên, vì Ca Diếp Ma Đằng và Trúc Pháp Lan mới lần đầu đến ở “tự”, và họ cũng là khách ngoại quốc, nên nơi ở mới của họ vẫn được gọi là “tự” cho long trọng.
Bắt đầu từ đó, chùa được gọi là “tự” trong tiếng Trung Quốc. Thêm vào đó, có một chú ngựa trắng đã mang về tất cả kinh Phật và tượng Phật, và để ghi nhớ công lao của chú ngựa trắng đó, tu viện mới được đặt tên là ‘Bạch Mã Tự’, hay ‘Chùa Ngựa Trắng’.
Tòa nhà ban đầu của chùa Bạch Mã vô cùng hùng vĩ, nhưng sau nhiều cuộc chiến tranh, nó đã xuống cấp nhiều lần, chỉ còn lại rất ít công trình kiến trúc cổ. May mắn thay, nó đã được xây dựng lại nhiều lần, đặc biệt là vào thời nhà Đường, chùa Bạch Mã được xây dựng với quy mô lớn, và chùa Bạch Mã đạt đến đỉnh cao vào thời nhà Đường. Sau đó, nhà Nguyên, nhà Minh và nhà Thanh cũng trải qua quá trình tái thiết. Sau khi thành lập Trung Hoa, chính quyền nhân dân đã tiến hành nhiều đợt sửa chữa để bảo tồn di tích văn hóa nổi tiếng này. Các công trình kiến trúc cổ còn lưu giữ được về cơ bản là từ thời Nguyên, Minh, Thanh, có nhiều tượng Phật quý, còn có các di vật văn hóa thời Đông Hán được lưu giữ rất quý giá.
Chùa Bạch Mã thuộc đơn vị bảo vệ di tích văn hóa trọng điểm quốc gia Trung Quốc, là vị tổ của Phật giáo Trung Quốc, từ khi thành lập đến nay đã trải qua những thăng trầm, trải qua mấy lần thăng trầm, mấy lần trùng tu. Giá trị và tính kế thừa là lý do cơ bản khiến văn hóa Trung Quốc có thể đứng vững trong một nghìn năm.